Op woensdag 29 oktober 2025 zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. In aanloop naar de verkiezingen bekeken wij de programma’s van alle zittende politieke partijen. Hieronder lees je wat zij zeggen over toegang tot medicijnen (op alfabetische volgorde).
De BBB zegt in het verkiezingsprogramma dat een sterke maakindustrie van strategisch belang is. De partij wil dan ook de productie van medicijnen terughalen naar Nederland. Ook wil de partij herdistributie van ongeopende verpakkingen mogelijk maken om geld te besparen.
Het CDA stelt in het verkiezingsprogramma medicijntekorten te willen aanpakken door het stimuleren van Europese productie. Daardoor wordt Nederland ook minder internationaal afhankelijk. De partij wil verder dat niet-effectieve dure medicijnen uit het basispakket worden gehaald.
De Christenunie wil volgens hun verkiezingsprogramma medicijntekorten aanpakken door productie op het Europese continent te stimuleren. Volgens de partij wordt Nederland daardoor ook minder afhankelijk van andere landen.
Denk wil de prijzen voor geneesmiddelen verlagen met centrale inkoop en met een aanpassing van de referentieprijzen in de wet.
D66 wil de beschikbaarheid van geneesmiddelen vergroten door essentiële middelen weer in Europa te produceren en verzekeraars hun preferentiebeleid te laten herzien om tekorten te voorkomen. De partij streeft op Europees niveau naar een basisvoorraad en gezamenlijke prijsonderhandelingen met farmaceuten. Farmaceuten moeten volgens de partij openheid geven over hun kosten, en winsten uit publiek gefinancierd onderzoek moeten deels terugvloeien naar de samenleving. Exorbitante prijsstijgingen van oude geneesmiddelen worden begrensd, terwijl de ontwikkeling van betaalbare en innovatieve medicijnen wordt gestimuleerd. Publieke investeringen moeten een grotere rol spelen in medicijnontwikkeling, ook bij zeldzame ziekten waarvoor een speciaal fonds en onderzoeksconsortium wordt opgericht. De partij wil verder dat vergoedingslimieten voor vergelijkbare geneesmiddelen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem opnieuw worden berekend op basis van actuele prijzen.
[Geen aandacht voor toegang tot medicijnen in het programma.]
GroenLinks-PvdA stelt in het verkiezingsprogramma dat er meer gezamenlijke inkoop van medicijnen moet komen. Ook wil de partij strengere eisen stellen aan publieke subsidies en prijstransparantie afdwingen. Volgens GroenLinks-PvdA moeten apothekers makkelijker geneesmiddelen kunnen wisselen en ook uit andere landen kunnen importeren. De partij wil een transparantieregister voor transacties tussen de farmaceutische industrie en zorgverleners. Ten slotte wil de partij afhankelijkheid van medicijnen en grondstoffen voor medicijnen van buiten Europa verkleinen door met Europese partners te zorgen voor meer grip op medicijnen en de productie van onmisbare medicijnen terug te brengen naar Europa.
JA21 stelt in het verkiezingsprogramma dat ze verspilling van nog inzetbare medicijnen willen tegengaan. Er komt een beloningssysteem voor het retourneren van geneesmiddelen. De partij wil dat de sluis voor dure geneesmiddelen in stand wordt gehouden om een verdere stijging van de kosten voor dure geneesmiddelen te voorkomen.
In het verkiezingsprogramma van NSC staat dat Nederland zich minder afhankelijk moet maken van de mondiale geneesmiddelenmarkt en meer in moet zetten op productie en strategische voorraden binnen Europa. Ook wil de partij het preferentiebeleid grondig herzien. NSC wil apothekers meer autonomie geven om tekorten tegen te gaan en scherpe voorwaarden stellen voor het toelaten en gebruiken van nieuwe, dure geneesmiddelen. Ten slotte wil de partij Europese samenwerking om dure medicijnen in te kopen om zo lagere prijzen te kunnen bedingen.
De Partij voor de Dieren (PvdD) wil volgens het verkiezingsprogramma een eigen voorraad cruciale medicijnen en hulpmiddelen aanleggen. Ook moeten essentiële (hulp)middelen voortaan in Europa worden geproduceerd. De partij wil de opbouw van medicijnprijzen openbaar maken en ervoor zorgen dat waar mogelijk goedkopere, merkloze medicijnen worden gebruikt. De PvdD vindt dat een monopolie op een medicijn geen belemmering mag vormen voor de toegankelijkheid. Ten slotte wil de partij dat heruitgifte van medicijnen mogelijk wordt gemaakt om verspilling van te voorkomen.
De PVV zegt in het verkiezingsprogramma medicijntekorten te willen minimaliseren door apothekers meer vrijheid te geven om bij schaarste medicijnen met elkaar te delen. Ook vindt de partij dat medicijnproductie in eigen land omhoog moet. Dure medicijnen moeten sneller worden vergoed.
De SGP stelt in het verkiezingsprogramma dat ook de komende periode de bijbetaling voor geneesmiddelen wordt gemaximeerd per jaar.
De SP stelt in het verkiezingsprogramma dat de beschikbaarheid van medicijnen niet mag afhangen van het winstbelang van multinationals en dat voorkomen moet worden dat medicijntekorten ontstaan. De partij wil een nationaal onderzoeksfonds oprichten voor de ontwikkeling van geneesmiddelen in publieke handen en ook moet er een centraal inkoopsysteem voor medicijnen en hulpmiddelen komen, en een strategische voorraad. De SP wil dat Europa en Nederland medicijnproductie weer in eigen hand nemen om zo minder afhankelijk te zijn van andere landen. Ten slotte wil de partij patenten die toegankelijkheid van belangrijke medicijnen in de weg zitten, afnemen.
Volt zegt in het verkiezingsprogramma meer medicijnen gezamenlijk te willen inkopen op Europees niveau. De partij wil dat medicijnen en software die ontwikkeld zijn met publiek geld in publieke handen blijven, bijvoorbeeld via licentie-afspraken met Nederlandse instituten of gezamenlijke Europese fondsen. Volt wil een publiek loket oprichten dat ondernemers en academische instellingen die het publiek belang centraal stellen, ondersteunt bij markttoegang tot de EU (voor bijvoorbeeld medicijnen) om zo in handen van Nederlandse of Europese publieke instellingen te blijven. De partij wil dat er een EU-fonds komt voor investeringen in gezamenlijke ontwikkeling van geneesmiddelen voor zeldzame ziektes. Ook wil de partij investeren in productiecapaciteit van essentiële geneesmiddelen binnen de EU door in te zetten op gezamenlijke plannings- en inkoopmechanismen zodat beschikbaarheid gewaarborgd blijft en kosten beheersbaar blijven. Volgens de partij draagt dit bij aan Europese gelijkheid en verhoogt het de pandemische paraatheid.
De VVD stelt in haar verkiezingsprogramma dat Nederland niet afhankelijk moet zijn van landen zoals China en India. De partij wil een voorraad aanleggen van hulp- en geneesmiddelen en vaccins. Ook wil de VVD de prijsvorming van medicijnen en hulpmiddelen goed in de gaten houden en de productie en ontwikkeling van medicijnen en hulpmiddelen in Nederland uitbreiden.
Vind jij het ook belangrijk dat de Nederlandse overheid investeert in ontwikkelingssamenwerking? Bekijk dan hier wat zij hierover zeggen in hun verkiezingsprogramma’s.
Ontvang onze nieuwsbrief
